Dijital dünyanın hayatımızın birçok farklı alanına doğrudan teması sonucu ortaya çıkan, daha önce duymadığımız birçok kavramı sık sık duymaya başladık. Teknoloji ile içli dışlı olanların yabancı olmadığı, bir kavramı ele alacağım. “Açık Kaynak” kavramı nedir? Temel amacı nedir? Sorularına kendi fikrimi katarak ufak bir açıklama yapacağım. Sonrasında kavramla ilgili bilgiler edindikçe, yine blogum da paylaşmaya gayret göstereceğim.
Wikipedia’nın tanımına göre açık kaynak; bir bilgisayar yazılımının makine diline dönüştürülüp kullanımından önceki, programcılar tarafından okunur, anlaşılır, yeni amaçlara uygun değiştirilebilir halinin gizli tutulmayıp açık, yani okunabilir halde kamuyla paylaşılıyor olmasına verilen isimdir. Bu tanımı daha sade bir şekilde anlatmaya çalışırsak, üretilen herhangi bir dijital verinin telif hakkına takılmadan kullanılabilmesidir. Hatta bu verileri kendi amacınıza göre değiştirerek istediğiniz şekilde kullanabiliyorsunuz. Kulağa hoş gelen bu durumun büyük destekçilerinin yanında ciddi anlamda karşı çıkan devasa şirketlerinde olduğunu söyleyebilirim. Özellikle Microsoft gibi şirketler, ortaya çıkardıkları bir ürünün lisansı konusunda ciddi çalışmalar yapıp, telif haklarının sonuna kadar takipçisi oluyor.
Herhangi bir konuda hazırlamış olduğunuz yazı, görsel çalışma ya da herhangi bir amaca hizmet için geliştirdiğiniz yazılımın, üçüncü kişiler tarafından izinsiz kullanımını önlemek için lisanslayabilirsiniz. Yapmış olduğunuz çalışmaları, lisans protokolü ile üçüncü kişilerin kullanımına sunabilirsiniz. Ticari kaygısı olanların daha doğrusu ürettikleri dijital üründen para kazanmak isteyenlerin yaptığı tamda budur. Bu konuda herkesin fikri başka olabilir, konu tartışılabilir, bu şekilde düşünen insanların görüşü de sorularak onların baktığı pencereden bakmaya çalışabilir. Çok dağıtmadan konumuza dönecek olursak, lisanslamaya karşı özgür paylaşımı destekleyen yapılanmalardan olan Özgür Yazılım Vakfı’nın GNU projesiyle ilgili sitelerinde paylaştıkları bazı açıklamalara yer vermek istiyorum.
GNU projesinin sitesini incelediğinizde site de özgür yazılımın tanımı; “kullanıcıların özgürlüğüne ve topluluğuna saygı duyan yazılım anlamına gelmektedir.” şeklinde açıklanmış. Yine aynı kaynak, herhangi bir yazılımın belirlenen dört temel özgürlüğe sahipse, özgür bir yazılım olduğunu belirtiyor.
Bu dört temel özgürlük maddesi;
- Herhangi bir amaç için, istediğiniz şekilde yazılımı çalıştırma özgürlüğü,
- Her ne istiyorsanız onu yaptırmak için programın nasıl çalıştığını öğrenmek ve onu değiştirmek özgürlüğü,
- Kopyaları dağıtma özgürlüğü,
- Değiştirilmiş sürümlerinizin kopyalarını dağıtma özgürlüğü.
Sonuç olarak baktığımızda, üretmiş olduğunuz herhangi bir dijital verinin açık kaynak kodlu olması demek, ürününüzün istenilen şekilde kullanılarak, kopyalanarak, hatta kaynak kodları değiştirilerek tekrar kullanıma sunulması imkanını sağlıyor.
Açık Kaynak kodları hakkında sizin bakış açınızı öğrenmek isterim. Yorum kısmında fikirlerinizi benimle paylaşabilirsiniz.